De kracht van betekenis

Soms lees je een boek waarvan je voelt: dit is een pareltje. Een boek dat je inspireert en gidst, waar je hoop uit put en waarvan je zin krijgt om in actie te komen. Zo’n boek is De kracht van betekenis van Emily Esfahani Smith.

Bij het diepe dilemma rondom de vraag wel/geen kinderwens heeft dit boek mij ook geholpen op weg naar de uitkomst. Rondom die vraag komt steeds meer rust en het is fijn om die energie aan andere dingen te besteden. Zoals de 4 pijlers die in dit boek beschreven staan.

Zoeken naar zin

“Hoe zin te geven aan je leven” is de ondertitel en Smith geeft daarop het antwoord. Veel mensen zijn in een zingevingscrisis beland sinds de invloed van het geloof is afgenomen. Waar doen we het allemaal voor, waarvoor zijn we op aarde? Dat soort vragen worden door religies ingevuld maar daar heeft de moderne mens steeds minder boodschap aan. En dus zijn we zelf een zoektocht gestart waarvan de antwoorden zich moeilijk blootgeven. Althans, dat denken we. Want zingeving is toch iets heel groots?

Esfahani Smith laat wat anders zien. 

Je hoeft geen bergen te verzetten, of je op te offeren of hele verheven dingen te doen. Je moet vooral ook niet krampachtig geluk najagen via allerlei cursussen of jaloersmakende instagramachtige reizen (hoewel je daar zeker wel even gelukkig van wordt). Dat zal geen blijvende betekenis geven. Wat je wel goed in de smiezen moet houden, is het integreren van de volgende 4 pijlers in je leven. En die pijlers zijn toegankelijk voor iedereen.

De 4 pijlers van de zingeving

1. Ergens bij horen. Die behoefte voelen we allemaal, hoe klein of groot die ook is. Verbondenheid met andere mensen is heel belangrijk  voor het voeden van zingeving. Of dat nu je familie, een groep vrienden of collega’s is, het investeren in betekenisvolle relaties ontwikkelt ons vermogen tot vriendelijkheid, liefde en compassie en verrijkt ons leven. Hetzelfde doen korte momentjes van positief contact tussen bijvoorbeeld vreemden op straat; het gaat dus niet alleen om langdurige relaties.
2. Een doel hebben. Dit hoofdstuk gaat over wat je wilt bijdragen aan de wereld, waar je positief het verschil in maakt. Dat gaat niet persé over werk. Het kan ook betekenen dat je bijvoorbeeld steeds milieubewuster wilt leven. Het gaat hier niet om alledaagse doelen zoals een deadline op je werk halen, maar meer een richtingwijzer voor je leefwijze en daadkracht. Mensen met een doel ervaren meer zin in hun leven dan mensen die doelloos ronddolen. Een hoger doel vormgeven  vereist zelfkennis en zelfreflectie en sluit erg aan bij je eigen identiteit.
3. Vertel verhalen. De mens is altijd een verhalenverteller geweest. We zijn allemaal bezig met een creatieve daad, namelijk de compositie van ons eigen leven. Ik  vind dit een erg interessante pijler. Ik doe het zelf soms ook, dan verbind ik periodes uit mijn leven (toen ging ik dat doen omdat…) en probeer de rode draad te ontwarren. Dit scheppen van orde in de chaos en het creeren van een samengesteld geheel, een verhaal dus, voedt de behoefte aan het begrijpen van de wereld. Bij het construeren van je eigen levensverhaal, helpen sleutelmomenten (die je hebben gemaakt tot wat je nu bent) om zin te vinden. Overigens kunnen verhalen van anderen (boeken, films, toneelstukken) je daarbij ook helpen.
4. Ervaar transcendentie. Je kunt dit op verschillende manieren ervaren, wanneer je  bijvoorbeeld de schoonheid van muziek, kunst en de natuur ondergaat. De Grand canyon, een heldere sterrenhemel in een woestijnnacht, de 9e symfonie van Beethoven hebben mij dat zeker gebracht. Maar ook meditatie kan hiertoe leiden of andere ervaringen waardoor je boven je zelf uitstijgt. Transcendentie is wanneer je je verbonden voelt met het grote geheel en je ontzag voelt. Het ego valt even weg en daarvoor in de plaats komt een diepe liefde voor de wereld.

Wat ik leer van dit boek

Wat ik heel inspirerend vind aan dit boek, zijn de verhalen over gewone mensen die zingeving vinden in gewone dingen die daardoor buitengewoon worden. Zoals het verhaal van de ex-gedetineerde, die in de gevangens uit verveling zijn lichaam ging trainen en anderen aanspoorde dat ook te doen. Na zijn vrijlating motiveerde hem dat om sportprogramma’s te ontwikkelen, niet om daar rijk van te worden, maar om anderen te helpen een gezonder en beter leven te leiden. Het boek laat je naar je eigen leven kijken, om te ontdekken dat je zingeving niet hoeft te zoeken, maar dat het er al is.

Betekenis vinden in je eigen weg

Het boek helpt mij inzien hoe ik de 4 pijlers invul en waar meer aandacht nodig is. Alle wegen hebben betekenis van elk mens op aarde, alleen soms zie je dat zelf niet (meer). Het motiveert me om gerichter mijn acties af te stemmen op elk van de 4 pijlers: draagt het daaraan bij, of niet? Belangrijke veranderingen beginnen al te ontstaan. Het aantal betekenisvolle gesprekken dat ik met andere mensen voerde, is zelden zo hoog geweest als dit jaar. Toeval of een logisch gevolg van bewuster kiezen? 

Betekenisvol werk of een bullshit job?

In mijn leven zit het met pijler 1, 3 en 4 wel goed. Maar pijler 2 vind ik best een uitdaging. Via diverse banen en studies ben ik in mijn huidige baan beland, waarvan alle voorwaarden goed zijn, behalve: ik ervaar weinig zingeving in mijn werk. En dan wordt het heel moeilijk om ook saaie en slepende klussen met motivatie uit te voeren. Ik ben niet de enige, als ik om me heen kijk, zitten veel mensen in dit soort banen.

Daarom begrijp ik de populariteit van dit boek: Bullshit Jobs van antropoloog David Graeber. Driekwart van de banen in de Westerse maatschappij draagt niet zoveel bij. Dat leidt mede tot de hoge aantallen burn-outs en vooral: bore-outs. Vreselijk om toe te geven, maar dit is wel enigszins herkenbaar. Hoe daarmee om te gaan?

Balans

Balans vinden is hier het toverwoord. Want deze situatie is niet 1-2-3 veranderd tenzij ik zelfvoorzienend in een yurt op de hei ga wonen maar in Nederland anno nu…niet echt realistisch. Een omscholing naar meer betekenisvol werk is ook een optie. Wat ik nu probeer is op mijn werk vaker het hogere doel te bespreken met collega’s (wat erg motiverend is) om daaruit voldoende energie te halen om ook saaie periodes te overbruggen. En daarnaast heel gericht de andere pijlers voeden. Het draait niet eens om geluk maar om het besef dat je bestaan betekenis heeft. Dat hééft het, maar wil je dat ook diepgaand voelen dan is dit boek een aanrader.